Co robicie ze starymi telefonami, kiedy kupujecie sobie nowy model? Oddajecie młodszemu rodzeństwu? Rodzicom? Sprzedajecie na portalach aukcyjnych? A może wrzucacie do szuflady, byle usunąć z pola widzenia?
Recykling jedynym ratunkiem
Ratunkiem przed czym? Przed utonięciem w morzu elektrośmieci. Według organizacji Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE), obecnie na świecie w użyciu pozostaje 16 miliardów telefonów różnego typu. Spośród nich do końca roku 5,3 miliarda stanie się elektrośmieciami. To podsumowanie wykonano w sam raz na Międzynarodowy Dzień Bez Elektrośmieci, który przypada na 13 października.
Trudno operować taką skalą. Odwołajmy się więc do wielkości, które łatwiej będzie nam pojąć naszymi małymi mózgami. Otóż przyjmijmy, że wspomniane telefony przeznaczone (mamy nadzieję) do recyklingu, miałyby średnią grubość 9 milimetrów. Gdyby ułożyć je jeden na drugim w pojedynczy stos, jego wysokość miałby… 50000 kilometrów. Taki dystans to 20-krotność odległości z powierzchni Ziemi na Międzynarodową Stację Kosmiczną lub 1/8 drogi na Księżyc.
Mimo tego, że w odpadach elektronicznych znajduje się wiele elementów nadających się do recyklingu i można z nich odzyskiwać złoto, miedź, srebro, pallad i inne surowce, większość [telefonów komórkowych] trafi do szuflad, szaf, szafek i garaży, albo zostanie wrzucona do pojemników na śmieci przeznaczonych na wysypiska lub do spalenia.WEEE Forum
Zdając sobie sprawę z tak ogromnego marnotrawstwa tegoroczne hasło Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci brzmi: „Nieważne jak małe, do recyklingu się nadaje”. Inicjatywa została opracowana przez WEEE Forum przy wsparciu ponad 120 organizacji z 70 krajów świata. W Polsce oficjalnym organizatorem wydarzenia jest ElektroEko, które wraz z UNEP/GRID Warszawa realizuje program działań edukacyjnych skierowanych do konsumentów, mediów, instytucji oraz przedsiębiorców.
I rzeczywiście – niewielkie urządzenia bardzo łatwo wrzucić do zakurzonego pudła z kablami, przejściówkami i toną innych, kompletnie niepotrzebnych już „przydasiów”. Sumarycznie, w skali globalnej, mają one ogromną wartość.
Ale po co to wszystko kitrać?
Aby zrozumieć, dlaczego ludzie mają tak silnie rozwinięte skłonności do chomikowania nieużywanej elektroniki, WEE postanowiło przeprowadzić badanie obejmujące 8775 europejskich gospodarstw domowych w sześciu krajach Unii Europejskiej. Jak myślicie, jakie były najczęstsze odpowiedzi ludzi, gdy zapytano ich o to, dlaczego odkładają telefony do szuflady zamiast oddać je do recyklingu? Oto one:
- Być może wykorzystam go ponownie w przyszłości – 46%
- Planuję sprzedać/oddać – 15%
- Ma dla mnie wartość sentymentalną – 13%
- Może mieć wartość w przyszłości – 9%
- Nie wiem, jak się go pozbyć – 7%
- Nie miałem czasu, zapomniałem o nim, nie zajmuje dużo miejsca – 3%
- Zamierzam wykorzystać jako zapasowy – 3%
- Ma w sobie wrażliwe dane – 2%
- Nie mam powodu, by oddawać go do recyklingu – 1%
Rzeczywiście, mnóstwo ludzi nadal przetrzymuje e-śmieci w domach, zamiast dać im drugie życie. Na przykład Samsung ujawnił, że program recyklingu starych telefonów, które firma sprzedała od 2015 roku, zaowocował oddaniem w odpowiednie miejsce jedynie 0,0019% wyprodukowanych urządzeń. Zakłada się, że część z nich wciąż jest użytkowana, ale sporo trafiło zapewne na zwykłe wysypiska śmieci.
W Europie, co roku, do ogólnego kosza trafia aż 1,4 kg elektrośmieci na mieszkańca, a w przeciętnym gospodarstwie domowym zalega do 5 kg nieużywanych urządzeń elektronicznych na osobę.
Jak pozbyć się elektrośmieci?
Być może nie jesteśmy pewni, w jaki sposób pozbyć się e-odpadów. Strona elektrosmieci.pl podpowiada:
Zużyte urządzenia można zostawić także w sklepie, przy zakupie nowego sprzętu tego samego typu, np. można oddać stary telewizor przy zakupie nowego. Wystarczy go przynieść do sklepu, w którym kupuje się nowy sprzęt. Sklepy wielkopowierzchniowe przyjmują elektrośmieci bez konieczność zakupu nowego sprzętu.
Ponadto, samorządy często organizują zbiórki lub tworzą punkty odbioru zużytych sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Wystarczy być uważnym. Inną opcją jest skorzystanie z jednego z punktów ElektroEko.
Z pewnością nie warto trzymać zużytych sprzętów w domu. Jeśli wiemy, że takie odpady kurzą się w naszych gospodarstwach domowych, warto z nimi zrobić porządek. Nawet, jeśli są niewielkie.
