Do wyborów parlamentarnych coraz bliżej (dla przypomnienia: to już 15 października). Część Polaków, chętnych zagłosować, ma tego dnia bardzo proste zadanie do wykonania – w trakcie godzin otwarcia przypisanego lokalu wyborczego wylegitymować się, zaznaczyć swoich kandydatów na listach zgodnie z zasadami, a następnie wrzucić arkusze do urny. A co z tymi, dla których ta sprawa nie jest wcale taka prosta i miejsce głosowania stanowi drobny problem?
Gdzie głosujemy?
Bardziej mobilni obywatele Polski, nieinteresujący się polityką, głosowaniem i Kodeksem wyborczym, mogą mieć problemy z ustaleniem, gdzie mogą podjąć się głosowania. Z pomocą przychodzi Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1277 ze zm.), w którym pierwsze ustępy artykułu 19. jasno tłumaczą zawiłości prawa:
§ 1. W Centralnym Rejestrze Wyborców można być ujętym tylko w jednym stałym obwodzie głosowania.
§ 2. W Centralnym Rejestrze Wyborców w części A wyborcy zameldowani na pobyt stały na obszarze danej gminy są z urzędu ujmowani w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1277 ze zm.)
Oznacza to, w dużym skrócie, że możemy głosować wyłącznie na listy powiązane z adresem naszego stałego zameldowania. Jak sprawdzić, gdzie obecnie jesteśmy zameldowani? Możemy skorzystać z zakładki w aplikacji rządowej mObywatel „Wgląd do danych z rejestru PESEL twoich lub twojego dziecka i zamówienie zaświadczenia”.
Jak widzicie powyżej, obecnie jestem zameldowany w woj. podlaskim. Miejsce zamieszkania jednak jest zgoła odmienne i oba adresy dzieli równo 500 kilometrów – prawie 5 godzin jazdy samochodem. Jeżeli nie planowałbym całości jako weekendowy wyjazd i nie chciał zgłaszać urlopu na poniedziałek, to przede mną jakieś 10 godzin w trasie jednego dnia, nie wspominając o kosztach paliwowych. Transport publiczny wyszedłby taniej, ale połączenie pasażerskie na trasie Wrocław – Łomża nie istnieje, co oznacza przesiadki i kolejne godziny doliczone do podróży.
Czy istnieje zatem jakieś szybkie i łatwe rozwiązanie problemu pt. „Łatwe zagłosowanie w nadchodzących wyborach”? Tak, ww. ustawa udziela nam odpowiedzi na to pytanie.
§ 3. W Centralnym Rejestrze Wyborców w części A wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt stały w tej gminie są ujmowani w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie wniosek do urzędu gminy właściwego dla miejsca zamieszkania.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio do wyborcy stale zamieszkałego na obszarze gminy pod innym adresem aniżeli adres zameldowania na pobyt stały w tej gminie.
§ 5. We wniosku, o którym mowa w § 3, zamieszcza się: nazwisko, imię (imiona), numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy oraz oświadczenie co do adresu stałego zamieszkania. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1277 ze zm.)
Możemy zatem złożyć wniosek, który po zatwierdzeniu umożliwi nam zagłosowanie w gminie, w której będziemy przebywać w dniu wyborów, zamiast głosowania tam, gdzie jesteśmy zameldowani lub gdzie mieszkamy. Biorąc pod uwagę fakt, że mamy 2023 rok, cały proces możemy przejść cyfrowo, bez odwiedzania urzędu gminy.
Jak przez internet zmienić miejsce głosowania w wyborach?
Zanim zaczniemy, najlepiej jest uprzednio przygotować wszystkie potrzebne dokumenty i informacje. Na szczęście tutaj wymagane jest tylko jedno – Profil Zaufany. Jeżeli pamiętacie swój login oraz hasło do logowania, możecie przystąpić do procesu składania wniosku, pod warunkiem, że spełniacie wymogi:
- głosujecie w Polsce,
- w czasie głosowania będziecie przebywać na terenie gminy innej niż właściwa ze względu na miejsce zameldowania lub stałego zamieszkania,
- w dniu wyborów macie skończone 18 lat oraz nie jesteście ubezwłasnowolnieni lub sąd/Trybunał Stanu nie pozbawił Was praw wyborczych.
Wszystko jest jak do tej pory w porządku? Super. Logujecie się zatem za pomocą Profilu Zaufanego lub inną metodą (aplikacja mObywatel, Bankowość elektroniczna, e-Dowód), a następnie składacie wniosek w tym miejscu.
Jak powinna wyglądać strona, możecie zobaczyć na grafice poniżej:
Jeżeli już wypełniliście wszystkie dane poprawnie wystarczy, że złożycie podpis (w moim przypadku wymagane było podanie kodu z wiadomości SMS) i dokument zostanie wysłany. Potwierdzenie dokonanych działań otrzymacie zarówno na przypisany do profilu adres e-mail, jak i na Waszą skrzynkę w Profilu obywatela.
Dokument możecie złożyć już teraz, ale maksymalnie do 12 października, na 3 dni przed wyborami. Cały proces nie kosztuje Was nic, oprócz kilku minut poświęconych w przeglądarce na złożenie wniosku.
Czasami zdarza się niektórym mówić, że „kiedyś bywało lepiej”. Patrząc na to, z jaką łatwością można dziś załatwiać przez internet sprawy urzędowe, aż chce się z wyprowadzić kontrę na takie twierdzenie i powiedzieć „składanie wniosków nigdy nie było łatwiejsze niż teraz”.
