W sieci niemal codziennie można natrafić na wiele informacji, które ładnie mówiąc, mijają się z prawdą – po prostu fake newsów. Dlatego właśnie tak ważne jest, aby kilka razy sprawdzić w różnych źródłach, czy dana informacja jest prawdziwa. Według raportu Krajowego Instytutu Mediów, aż 1/3 Polaków nie weryfikuje, czy znalezione przez nich w internecie informacje są prawdziwe.
Fałszywe informacje to nasz chleb codzienny
Fejk niusy bardzo często pojawiają się w sieci, szczególnie w mediach społecznościowych. To dlatego, że właśnie dzięki nim mogą w bardzo szybkim tempie szerzyć się wśród użytkowników. Dzieje się tak, ponieważ zazwyczaj zawierają one szokujące i nieprawdopodobne informacje i chociaż wyglądają na wiarygodne, to zwyczajnie są kłamstwem.
Bardzo ważna jest zatem weryfikacja treści, które wydają się nieprawdziwe lub przesadzone. Najlepiej taką informację sprawdzić w kilku źródłach. Wszyscy zostaliśmy zaatakowani potężną falą fałszywych informacji podczas pierwszych tygodni agresji Rosji na Ukrainę. Nasilenie tego zjawiska było tak duże, że o rozwagę i weryfikowanie newsów apelowały również władze.
Spora część fake newsów była od razu obalana przez CERT Polska, czyli zespół powołany do reagowania na zdarzenia naruszające bezpieczeństwo w sieci, działający przy NASK. Pojawiające się w tym czasie wiadomości dotyczące na przykład rzekomego ataku wojsk rosyjskich na polską granicę, okazywały się linkami do stron internetowych, które miały na celu wykraść dane użytkowników.
Czy sytuacja związana z wojną w Ukrainie i sporym nagromadzeniem się fałszywych informacji w polskim internecie zmieniła podejście Polaków do kwestii weryfikowania treści znalezionych w sieci?
Jak Polacy reagują na fake newsy?
Krajowy Instytut Mediów opublikował wyniki badania dotyczącego podejścia odbiorców mediów (radia, telewizji, internetu) do nieprawdziwych informacji. Instytut badał zachowania Polaków w okresie od stycznia do czerwca 2022 roku, a na pytania w ankietach odpowiadały osoby w wieku 16 lat i starsze.
W internecie bardzo łatwo natknąć się na nieprawdziwe lub przesadzone informacje. Podstawą wydaje się krytyczne myślenie i weryfikacja źródeł, z jakich pochodzą czytane treści. Ważna jest także ocena ich wiarygodności. Z rozpoznaniem fake newsów znacząco słabiej radzą sobie osoby starsze, które w sposób mniej krytyczny i z większą łatwością przyjmują napotykane w internecie informacje.Maja Kurzelewska, Dyrektor Departamentu Badań KIM
Co wynika z badania przeprowadzonego przez KIM? Okazało się, że niemal 35,9% Polaków, korzystających z internetu w ciągu ostatnich 12 miesięcy, napotkało w sieci treści wideo, które uznało za nieprawdziwe, a 41,5% za przesadzone. Co ciekawe, częściej informacje znalezione w sieci jako fejk niusy identyfikowały osoby z wyższym wykształceniem (45,3%), mieszkające w miastach od 100 tysięcy do 200 tysięcy mieszkańców (49,4%) oraz mieszkające w miastach powyżej 200 tysięcy mieszkańców (38%).
Z kolei osoby starsze, w wieku powyżej 65 lat, zdecydowanie rzadziej dostrzegały fałszywe informacje w internecie. Według raportu, w ciągu ostatniego roku takie treści w sieci dostrzegła niespełna 1/3 seniorów. Ten odsetek jest dużo wyższy w przypadku osób młodych pomiędzy 16. a 29. rokiem życia – było to odpowiednio 44,2% oraz 48,8%.
Szokującym wnioskiem płynącym z raportu jest to, że po zetknięciu się z nieprawdziwą treścią aż 34,3% Polaków nie próbowało weryfikować tych informacji, a jedynie 1,8% zgłosiło swoje wątpliwości do organizacji sprawdzających prawdziwość informacji podawanych w internecie.
