Już jutro Black Friday, a tuż po nim – Cyber Monday. To czas, w teorii, największych wyprzedaży i raj dla wytrawnych łowców okazji. W praktyce, zwłaszcza w Polsce, bywa z tym różnie. Wielu nieuczciwych sprzedawców usiłuje uczynić z corocznego święta wyprzedaży okazję do łatwego zysku dla siebie. Co zrobić, żeby nie dać się oszukać? Podpowiadamy!
Black Friday i Cyber Monday po polsku – tak działają nieuczciwi sprzedawcy
Zasada oszustwa w Black Friday (i Cyber Monday) jest bardzo prosta: przekonać jak największą liczbę klientów, że sprzedawany towar właśnie został objęty niespotykanie wysoką przeceną, często rzędu kilkudziesięciu procent. Atrakcyjne banery reklamowe, przekreślone standardowe ceny i wielkie napisy aż do 90% to podstawowe narzędzia.
Tymczasem, jak podaje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, około 10% spośród wszystkich zgłaszanych nieprawidłowości dotyczy właśnie Black Friday. Do najpopularniejszych nadużyć należą:
- żonglerka cenami – podniesienie ceny na kilka dni przed rzekomą promocją, by następnie obniżyć ją do pierwotnego poziomu,
- promocyjne przynęty – klient dostaje informacje o bardzo wysokim rabacie w sytuacji, gdy w rzeczywistości obejmuje ją jedynie niewielką część asortymentu (np. drugi produkt 50% taniej, a po gwiazdce informacja, że promocja dotyczy tylko jednej marki),
- niejasne naliczanie rabatów – uwzględniony upust jest niższy niż reklamowany,
- anulowanie opłaconych zamówień – sytuacja, w której dana promocja okaże się być zbyt popularna, w praktyce niekorzystna dla sklepu. W zaistniałej sytuacji sklepy, co do zasady, tłumaczą się błędem systemu.
Jak się bronić?
Podstawowym orężem, w walce z nieuczciwymi sprzedawcami, powinny być spokój i zdrowy rozsądek. Tylko dzięki nim uda się uniknąć sytuacji, w której kupimy coś zupełnie niepotrzebnego, albo srogo przepłacimy za coś, co przed wyprzedażami było tańsze.
Widząc okazję, czy to w internecie, czy na sklepowej półce, proces podejmowania decyzji zakupowej należy zacząć od postawienia sobie jednego, zasadniczego pytania – czy RZECZYWIŚCIE potrzebuję właśnie tego? Dopiero jeśli odpowiedź będzie twierdząca, można przejść do dalszych rozważań.
Kolejnym krokiem powinno być sprawdzenie konkurencyjnych ofert sprzedaży danej rzeczy oraz to, jak zmieniała się jej cena. Pomocnymi narzędziami są tu popularne porównywarki cen (ceneo – oferuje opcję po zalogowaniu, skąpiec – nawet bez logowania) – warto o nich pamiętać również, a może przede wszystkim, w Black Friday i Cyber Monday.
Kiedy już upewniliśmy się, że oferta, którą rozważamy, istotnie jest korzystna, warto sprawdzić rzetelność sprzedawcy, na wypadek ewentualnych problemów z użytkowaniem zakupionego towaru czy jego dostawy. Problem ten właściwie nie dotyczy dużych sieci handlowych i najpopularniejszych sklepów internetowych – tożsamość i renoma takich sprzedawców jest powszechnie znana. Wzmożoną czujność należy zachować kupując u nieznanych sprzedawców, zwłaszcza spoza Polski i Unii Europejskiej. Należy pamiętać, że lokalne prawa konsumenta chronią nas tylko wtedy, gdy kupujemy w Polsce i w UE.
Pewnym rozwiązaniem, jeśli koniecznie chcemy coś kupić w mało znanym sklepie, może być płatność kartą kredytową. W przypadku, gdy nie otrzymamy towaru, można skorzystać z reklamacji transakcji w banku i funkcji chargeback.
Odrębną kwestią jest zakup dóbr cyfrowych – programów i gier komputerowych. Tutaj w szczególności warto zainteresować się wiarygodnością sprzedawcy, by nie okazało się, że zakupiona gra jest, w rzeczywistości, kontem, z którym powiązano grę, a sama zawartość objęta licencją pochodzi z nielegalnego źródła.
Kilka tygodni temu, wspólnie z Inspekcją Handlową, rozpoczęliśmy monitoring najpopularniejszych sklepów internetowych aby zweryfikować, czy nie oszukują oni konsumentów, wprowadzając w błąd np. co do rzeczywistego opustu cenowego. Może się zdarzyć, że któryś z przedsiębiorców będzie podnosił ceny przed wyprzedażą aby uatrakcyjnić zakup poprzez prezentację nieprawdziwej wartości obniżki ceny – tego typu działania mogą stanowić naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, dlatego już teraz konsumentom zalecamy ostrożność, zaś przedsiębiorców zachęcamy do rzetelność i uczciwości względem klientówTomasz Chróstny, Prezes UOKiK
Gdy gorączka mija – odstąpienie od umowy
Decyzja o zakupie danego towaru jednak była zbyt pochopna? Jest rozwiązanie. Kupując przez internet, można skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży towaru. By z niego skorzystać, należy, w ciągu 14 dni, licząc od daty otrzymania towaru, przekazać sklepowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Jego treść, co do zasady, dostępna jest na stronie internetowej sklepu. Gdyby nie udało się jej znaleźć, zawsze można napisać oświadczenie samodzielnie, bądź skorzystać z jednego z gotowych wzorów, dostępnych w internecie.
W przypadku zakupu w sklepie stacjonarnym, możliwość zwrotu to wyłącznie dobra wola sprzedającego. Niektóre sklepy mogą wydłużyć okres na odstąpienie od umowy, bądź udostępnić możliwość zwrotu również w placówkach stacjonarnych. To jednak kwestia wyłącznie danego sprzedawcy. Warunki mogą być lepsze od ustawowych, jednak nigdy gorsze.
W przypadku zakupu niektórych towarów, prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje. Są to, między innymi, płyty z muzyką, filmami i grami komputerowymi, których zapieczętowane opakowanie zostało otworzone.
Gdy doszło do oszustwa
W sytuacji, gdy doszło do oszustwa (np. sprzedawca przyjął zapłatę a nie wysłał towaru) należy złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na policji lub w prokuraturze. W pozostałych przypadkach, właściwym będzie skontaktowanie się z instytucją zajmującą się ochroną praw konsumenta. Ich dane dostępne są na stronie internetowej UOKiK.
Garść dobrych rad
Do opisanych wyżej rad, warto dołączyć te, które przygotowali pracownicy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stosując się do nich, w znacznym stopniu ograniczymy ryzyko stania się ofiarą oszustów i nieuczciwych sprzedawców.
Udanych zakupów i chłodnej głowy!
Porównaj cenę w wiarygodnych porównywarkach i wybierz sklep, który oferuje najlepsze okazje. Niektóre porównywarki oferują też sprawdzenie historii cen, dzięki którym możesz ocenić, czy promocja jest faktycznie korzystna.Sprawdź opinie o produkcie na niezależnych portalach, ponieważ zdarza się, że sklep usuwa niekorzystne komentarze z własnej strony.Zwróć także uwagę na cechy charakterystyczne produktu, bo w dzień masowych wyprzedaży łatwo nabrać się na przykład na produkty łudząco podobne do znanej marki lub podrobione.Uważaj na reklamy i zawarte w nich informacje, szczególnie te wyglądające na nieformalne, które otrzymujesz w mediach społecznościowych – mogą pochodzić od oszustów.Sprawdź tożsamość sprzedawcy i możliwość kontaktu z nim. Nie kupuj, jeżeli na stronie nie ma takich danych. Taki sklep może należeć do oszusta, który nie wysyła opłaconych zamówień albo nielegalnie oferuje produkty np. gry lub oprogramowanie.Zwróć uwagę na to: kiedy przedsiębiorca powstał, ile otrzymał pozytywnych opinii i czego one dotyczą oraz kiedy były dodane.Upewnij się, że przedsiębiorca działa z Polski lub innego kraju UE – Twoje prawa są wówczas dużo mocniej chronione.Zweryfikuj okres zwrotu, oferowany przez sprzedającego – co do zasady jest to 14 dni, jednak może on zaoferować dłuższy czas, np. 30 lub 100 dni. To ważny aspekt zwłaszcza, jeśli dokonujemy zakupu z myślą o zbliżających się świętach.Płać kartą kredytową. Ułatwi to odzyskanie pieniędzy, jeśli coś pójdzie nie tak. Żeby skorzystać z procedury chargeback złóż reklamację w banku, który wydał kartę kredytową.Jeśli dokonujesz przelewu lub płatności natychmiastowej, dokładnie sprawdź czy nie zostałeś przeniesiony na fikcyjną stronę platformy płatności lub naszego banku.Bądź szczególnie ostrożny przy zakupie dóbr cyfrowych np. programów komputerowych czy gier – mają one często ograniczoną i warunkową możliwość zwrotu. Zwróć uwagę na kwestię płatności za tego typu usługi – często zakup ma charakter quasi abonamentu. Pierwsza płatność jest niska, natomiast za rok czy dwa lata następuje pobranie kolejnych środków.Pamiętaj, że dokonując zakupu na odległość, a takim jest zakup przez internet, masz prawo do 14 dniowego terminu zwrotu lub dłuższego, jeśli takowy zaoferował ci sprzedawca.Pamiętaj również o Twoich pozostałych prawach, w tym wynikających z rękojmi. Przez2 lata w przypadku wystąpienia wady możesz żądać naprawy lub wymiany produktu, a w niektórych przypadkach także zwrotu pieniędzy.
